Batılı ülkelere göre ülkemizde coğrafya ilminin bilimsel temellere oturtulmasında geç kalmışlığın esas nedeni, üniversitelerimizde çağdaş anlamda coğrafya ilmi araştırmacısı yetiştirmesi gereken coğrafya bölümlerinin çok geç kurulmuş olmasıdır. Nitekim, ülkemizde kurulan ilk coğrafya bölümü, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü (1915)’dür. En eski ikinci bölüm ise Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü(1935)’dür. D.T.C.F Coğrafya Bölümü’nün 1935’te eğitim-öğretime açılarak üniversitelerimizde coğrafya araştırması ve eğitimi yapan birimler ikiye yükseldikten sonra üçüncü bir coğrafya ilmi akademik biriminin fiilen faaliyete geçmesi için tam kırk yıl beklemiştir. İşte bu kadar uzun bir süre bekledikten sonra eğitim ve öğretime açılmış olan bölüm ise Atatürk Üniversitesi EdebiyatFakültesi Coğrafya Bölümü (1961)’dür. 

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, kurucu öğretim üyesi olan Prof. Dr. Tevfik TARKAN’ın 1961 yılında Edebiyat Fakültesi’ne asistan olarak intisap etmesiyle birlikte hukuken açılmıştır. Ancak eleman ve öğrenci alınması uzun süre geciktirilmiş; fiilen eğitim ve öğretime başlanması 1974-1975 eğitim-öğretim yılında ön kayıt yoluyla 25 öğrenci alınması suretiyle mümkün olmuştur. Bölümde eğitim ve öğretime başlandığı yıl akademik kadro Bölüm Başkanı Prof. Dr. M. Tevfik TARKAN, Prof. Dr. Ahmet Necdet SÖZER ve Dr. Ahmet NİŞANCI olmak üzere üç elemandan oluşuyordu. Ancak 1976’da TARKAN ve SÖZER’in ayrılmaları, o zaman ki Fen Fakültesi Jeoloji bölüm başkanı Doç. Dr. Ahmet ACAR’ın Coğrafya Bölümü öğretim üyeliği ve bölüm başkanlığına getirilmesi;ayrıca Dr. İbrahim ATALAY ile Dr. Aykut ACAR’ın bölüme alınmaları ve Prof. Dr. SÖZER’in de dışarıdan derslere girmesi suretiyle eğitim ve öğretim faaliyeti beş akademik eleman tarafında yürütülmeye başlanmıştı. Bölümün akademik kadrosu;1977’de Ass. Hayati DOĞANAY, Ass. Asaf KOÇMAN, Ass. O. Cahit İNANDIK ve 1979’da Ass. Özer YILMAZ’ın da bölüm kadrolarına dâhil edilmesiyle dokuz elemana kadar ulaşmış; fakat başka üniversitelere gidiş veya vefat gibi nedenlerle 1981’de tekrar altıya inmişti. 

Bölümün akademik eleman sorunu 1982-1984 devresinde 2547 sayılı yasanın eleman davetetme hükmü uyarınca çözümlenme yoluna gidilmiş ve D.T.C.F Coğrafya Bölümü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Mesut ELİBÜYÜK, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. M. Yıldız HOŞGÖREN ve Yrd. Doç. Dr. A. Selçuk BİRİCİK bölümde görevlendirilmişti. Bu öğretim elemanları geçici bir süre için bölümde görevlendirilirken, bir yandanda Devlet’in üniversitelere tanıdığı bol kadro imkânlarından yararlanılarak bölüme yeni elemanlar alınmıştı. Bunlardan 1983-1985 döneminde bölüm kadrolarına dâhil edilenler; Yrd. Doç. Dr. Ergun DAYAN (1983), Araştırma Görevlileri Nuriye FARIMAZ (GARİPAĞAOĞLU) ve Sebahat ÇAVUŞOĞLU (UZUN) (1983), Sencer SAYHAN (1985), Sedat AVCI ve Meral AVCI (EROĞLU) (1985) idi. Dolayısıyla 1985 yılında bölüm akademik kadrosu 13’e ulaşmıştı.

1984-1990devresinde NİŞANCI, Sedat AVCI ve Meral AVCI bölümden ayrılmışlardır. Ama yinebu devre içinde bölümün oluşum tarihinde ilk kez 1985-1986 eğitim öğretim yılında, bölümde 1983-1984 eğitim öğretim yılında Yüksek Lisans programı açılmıştır. Bölümün müfredat programı yeni baştan organize edilerek çağdaş bir coğrafya bölümü müfredat programında bulunması gereken anabilim dalları bilim alanlarının büyük çoğunluğuna bu programda yer verilmiştir.

Bölüm yönetiminin geleceğe dönük bilimsel araştırma tasarısı, Coğrafya Bölümü’ndeki akademik eleman sayısını 20’ye çıkararak, Doğu Anadolu Bölgesi’ni bu akademik elemanlar arasında bölüştürüp dar bölgeli yoğun bir araştırma faaliyeti başlatmaktı. Bu düşünceden hareketle 1984-1990 devresinde bölüme, 11 yeniöğretim elemanı almak suretiyle bölümün akademik kadrosu ilk kez 18 elemana çıkarılmıştır. Öğretim elemanlarının alınış sırasına göre; Osman YILMAZ (1984),Lütfi ÖZAV (1985), Kenan ARINÇ (1985), Ökkeş KESİCİ (1986), Hayriye DEMİRCİOĞLU (1987), Salih CEYLAN (1988) Mehmet TIRAŞ (1988), Zeki KODAY (1989), Saliha TÜZEMEN (KODAY) (1990)  

Mehmet ZAMAN(1990) dır. Coğrafya Bölümü’nün beşinci bölüm başkanı Hayati DOĞANAY, 20 Haziran 1991 tarihi itibariyle bölümden ayrılırken; akademik eleman sayısı 18’di. Ancak 1991-1994 devresinde bu sayı 11’e düşmüştür. Bu süreçte bölümdenayrılan coğrafyacılar: Yrd. Doç. Dr. Ramazan ÖZEY (1991), Yrd. Doç. Dr. Nuriye FARIMAZ (GARİPAĞAOĞLU) (1992), Yrd. Doç. Dr. Sabahat UZUN (1992), Yrd. Doç. Dr.İhsan BULUT (1993), Yrd. Doç. Dr. Ökkeş KESİCİ (1993), Yrd. Doç. Dr. Hayriye SAYHAN (1994), Yrd. Doç. Dr. Osman YILMAZ (1994) ve Yrd. Doç. Dr. Sencer SAYHAN (1994) olmuştur.

Bölüm yönetiminin öğretim elemanı sayısını artırma çabaları neticesinde 1994-1999 yılları arasında bölüme alınan araştırma görevlileri; Arş. Gör. Fatma KAFALI(1993) Arş. Gör. Cemal SEVİNDİ (1993), Arş. Gör. Hasbi SOYLU (1994) Arş. Gör.İbrahim KOPAR (1994), Arş. Gör. Mustafa ÖZDEMİR (1995), Arş. Gör. Günay KAYA(1996), Arş. Gör. Selahattin POLAT (1996), Arş. Gör. Zerrin KARAKUZULU (1997) veArş. Gör. Halil HADİMLİ (1998)’dir. Aynı dönem aralığında Yrd. Doç. Dr. Ergun DAYAN (1996), Yrd. Doç. Dr. Özer YILMAZ (1996) ve Yrd. Doç. Dr. Mehmet TIRAŞ bölümden ayrılmıştır.  2000 yılında Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Öğretmenliği Bölümü’nden Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü’ne dönen Doç. Dr. İhsan BULUT’la birlikte bölümün öğretim üyelerinden Kenan ARINÇ ve Saliha KODAY’ın profesörlük kadrosuna atanmalarıyla bölüm tarihinde ilk kez 3 profesör görev almıştır. 1999- 2005 döneminde bölüme araştırma görevlisi alınamamıştır. 2005 yılında Arş. Gör. Salih BİRİNCİ ve Arş. Gör. Kübra ERHAN bölüme kazandırılırken, 2005-2009 devresinde Yrd. Doç. Dr. Zerrin KARAKUZULU Sakarya Üniversitesi’ne nakil olmuştur. 2010-2011 eğitim ve öğretim yılında Arş. Gör. Çağlar ÇAKIR, 2012 – 2013 eğitim ve öğretim yılında Arş. Gör. Ferdi AKBAŞ ve 2013 – 2014 eğitim öğretim yılında Arş. Gör. Çağlar Kıvanç KAYMAZ kadrosuna dâhil edilmiştir. 2016 yılında Dr. Öğr. Üyesi Çağlar Çakır ve 2018yılında Dr. Öğr. Üyesi Kübra Erhan bölümden ayrılmışlardır. 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Arş. Gör. Yusuf Kızılkan bölüm kadrosuna dâhil edilmiştir. 2019 yılında Arş. Gör. Çağlar Kıvanç Kaymaz, Dr. Öğr. Üyeliği kadrosuna atanmıştır.  Arş. Gör. Ferdi Akbaş 2019 yılı itibariyle doktorasını tamamlamış ve Arş. Gör. Dr. Olarak bölümdeki görevini sürdürmektedir. 2019 yılı itibariyle Coğrafya bölümünde 7 Profesör, 2 doçent, 2 Doktor Öğretim Üyesi, 1 Arş. Gör. Dr. ve 1 Araştırma Görevlisi ile eğitim-öğretim sürdürülmektedir.